Xã Hùng Lô thuộc thành phố Việt Trì – tỉnh Phú Thọ được công nhận làng nghề năm 2004. Làng nghề Hùng Lô tồn tại từ rất lâu đời, nếu không vào tận nơi chứng kiến khung cảnh làng quê cùng các nghề chế biến nông sản thì ít ai có thể biết rằng từng thế hệ người Hùng Lô đã trải qua bao thăng trầm để giữ nghề truyền thống của cha ông để lại. Nghề làm miến, mì gạo không đòi hỏi vốn lớn nên hộ gia đình nào cũng có thể làm được, có ít làm ít, có nhiều thì làm nhiều, nghề có rải rác khắp các xóm thuộc xã Hùng Lô. Trước đây người làm nghề hoàn toàn làm thủ công, hiện nay đã có máy móc thay thế sức người vì thế năng suất và sản lượng không ngừng tăng lên, có hộ gia đình đạt sản lượng tới 2 – 3 tạ mì, miến/ngày.
Quy trình sản xuất mì cũng đảm bảo sản xuất sạch ngay từ khi lựa chọn hạt gạo đảm bảo chất lượng, không sử dụng chất tẩy rửa, chất phụ gia và chất bảo quản, sợi mì được làm bằng gạo đảm bảo trắng mịn. Gạo sau khi được vo và rửa sạch sẽ đưa vào bể ngâm để hạt gạo nở ra, vào mùa hè, gạo chỉ nên ngâm trong khoảng thời gian từ 3 – 4 tiếng, còn vào mùa đông thì thời gian ngâm kéo dài hơn là từ 6 – 7 tiếng; nếu ngâm lâu quá, gạo sẽ bị chua, còn ngâm ít quá thì gạo không nở đủ độ, do đó mì sẽ không được mềm và dai. Sau khi ngâm xong gạo cũng cần phải rửa qua một nước nữa rồi mới tiến hành cho vào cối xay thành bột. Tuy nhiên, vì không sử dụng chất tẩy rửa, nên quy trình ngâm và vo gạo diễn ra lâu hơn. Bột nước sau khi xay sẽ được cho vào lọc để loại bớt cặn bã, sau đó sẽ cho vào dụng cụ ép chuyên dụng là “vam” để loại bỏ nước, giữ lấy phần bột, đây là sáng tạo trong quá trình làm nghề của người dân đúc rút ra, làm như vậy thì quá trình lọc sẽ nhanh hơn. Mì sau khi đun thành sợi sẽ được ủ trong khoảng 13 -14 giờ, để đảm bảo cho mì có độ tơi. Sau đó sẽ tiến hành giũ các sợi mì này để đem phơi, công việc này thường được thực hiện trong khoảng thời gian sáng sớm, vì như vậy sẽ đảm bảo mì được phơi khô trong ngày.
Điều đặc biệt người dân làng nghề Hùng Lô rất quan tâm đến vấn đề chất lượng và giữ gìn thương hiệu cho sản phẩm, các công đoạn sản xuất ra sản phẩm đều phải đảm bảo nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực phẩm, khi xuất bán ra thị trường các sản phẩm có bao bì, logo đóng gói riêng, tăng độ tin cậy cũng như thể hiện trách nhiệm với người tiêu dùng.
Uy tín được tạo dựng từ chất lượng sản phẩm ngày càng được nâng cao mì, bún sạch của Hùng Lô không những có chỗ đứng vững chắc trên thị trường trong tỉnh mà đã vươn tới các tỉnh, thành lân cận như: Yên Bái, Bắc Ninh, Hà Nội… Đến thăm làng nghề chế biến nông sản Hùng Lô khi ra về du khách đừng quên mua cho mình một ít mỳ, miến, bánh đa cho gia đình mình thưởng thức và làm quà cho bạn bè người thân với giá cả vô cùng hợp lý và đậm hương vị vùng đất Tổ.
(Nguồn: cuốn Cẩm nang Du lịch Phú Thọ)
