Đến với Vườn quốc gia Xuân Sơn huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ du khách không chỉ ấn tượng bởi vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, mà còn được tận mắt ngắm nhìn giống “gà chín cựa” hay còn gọi gà nhiều cựa. Tưởng rằng chỉ có trong truyền thuyết Sơn Tinh – Thuỷ Tinh, nhưng giống gà này vẫn được người Dao Tiền tại vùng lõi Vườn quốc gia Xuân Sơn nuôi dưỡng và phát triển, chúng được sùng kính gọi là “Gà Chúa”.
Gà nhiều cựa Xuân Sơn
Gà nhiều cựa có thân hình mảnh dẻ, mang dáng dấp gà rừng. Mào gà đỏ rực, đuôi gà vòng cung như chiếc cầu vồng, chân gà óng vàng to. Trọng lượng gà trưởng thành khoảng 1,5 – 1,8kg. Cả gà trống và gà mái đều có cựa mềm, từ 6-8 cựa, cựa mọc trên xương ống chân, các cựa được sắp xếp từ ngắn đến dài theo chiều từ dưới lên trên, riêng đối với cựa cuối cùng hình dáng uốn cong lên, chúng rất kiêu và hiếu chiến nên không thể nuôi chung với các loại gà khác. Gà nhiều cựa không chỉ quý về vẻ đẹp sự hoang dã, có tiếng gáy vang và rất lì lợm, còn thể hiện sức mạnh và quy tụ khối đoàn kết trong đàn; luôn đem sự may mắn đến cho mọi người. Ngày nay, giống gà nhiều cựa được coi gà quý không chỉ người dân xã Xuân Sơn nâng niu mà thu hút được đông đảo du khách từ các vùng miền khác đến chiêm ngưỡng.
Những chú gà nhiều cựa ở đây sống trong môi trường tự nhiên, đôi khi kết bạn gà rừng, có lẽ vì thế mà thịt gà nhiều cựa rất ngon và rắn chắc. Món gà đặc sản này khi người dân thiết đãi khách gà thường mang hấp lá chanh hoặc ướp mật ong rừng và một số loại lá cây gia vị tẩm ướp rồi nướng trong bếp than đỏ, khi thưởng thức mang lại cho chúng ta một hương vị thơm ngon tuyệt hảo đặc trưng của núi rừng.
Nguồn: cuốn Cẩm nang Du lịch Phú Thọ