Vườn quốc gia Xuân Sơn thuộc địa bàn huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ, là một trong 15 vườn quốc gia lớn nhất Việt Nam, được ví là “lá phổi xanh” ở phía Tây Bắc tỉnh Phú Thọ. Một ngày ở Xuân Sơn có thời tiết đặc trưng của 4 mùa: buổi sáng là khí hậu trong lành của mùa xuân, buổi trưa ấm áp của mùa hè, buổi chiều mát mẻ của mùa thu, buổi tối trời se lạnh đặc trưng của mùa đông. Đây là lợi thế của vườn trong phát triển du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng.
Vườn quốc gia Xuân Sơn có hệ động, thực vật phong phú và đa dạng: Tại đây hiện có 365 loài động vật, trong đó có 46 loài ghi trong Sách đỏ Việt Nam và 18 loài ghi trong Sách đỏ Thế giới. Các loài đặc trưng cho hệ động vật Tây Bắc như voọc xám, vượn chó, cầy bạc má, sóc bụng đỏ đuôi trắng, gấu, báo,… về chim có: gà lôi, gà tiền, đại bàng đất,… riêng sơn dương có nhiều nhất toàn quốc. Bên cạnh đó, vườn còn có 726 loài thực vật bậc cao trong đó có 52 loài thuộc ngành quyết và ngành hạt trần. Nằm trong khu vực giao tiếp của hai luồng thực vật Mã Lai và Hoa Nam hệ thực vật ở Xuân Sơn có các loài re, dẻ, sồi… Ở Xuân Sơn còn có các loài tiêu biểu cho khu vực Tây Bắc như táu muối, táu lá duối, sao mặt quỷ và chò chỉ, chò vảy, nghiến, dồi, vầu đắng, kim giao (rừng chò chỉ ở Xuân Sơn là một trong những rừng chò chỉ đẹp và giàu nhất miền Bắc). Xuân Sơn còn là kho giống bản địa, kho cây thuốc khổng lồ, đặc biệt là cây rau sắng mọc tự nhiên có mật độ cao nhất miền Bắc.
Ngoài sức hấp dẫn của hệ động thực vật phong phú, Xuân Sơn còn có nhiều cảnh quan thiên nhiên kỳ thú được tạo ra trong quá trình kiến tạo thiên nhiên: Ba đỉnh núi cao trên 1.000m (núi Voi, núi Ten và núi Cẩn) phù hợp với những du khách yêu thích du lịch mạo hiểm khám phá; hệ thống hang động đa dạng phong phú với hệ thống nhũ đá, măng đá được hình thành qua hàng trăm năm tạo nên nhiều hình thù, hình dạng khác nhau vô cùng độc đáo và sinh động.
Trong vùng lõi vườn quốc gia Xuân Sơn hiện có hai cộng đồng người dân tộc đang sinh sống là dân tộc Dao và Mường. Cộng đồng các dân tộc nơi đây hiện vẫn giữ được bản sắc văn hoá dân tộc của mình từ trang phục, lễ hội đến các hoạt động đời sống sinh hoạt hàng ngày như đan lát đồ dùng thủ công, dệt thổ cẩm, thêu, lễ cấp sắc, múa đâm đuống, múa xòe, uống rượu hoẵng, cơm lam… Cùng với sự phong phú của sản vật, các món ăn ẩm thực tại đây như gà nhiều cựa, xôi ngũ sắc, thịt chua, rau sắng, cá suối… vùng lõi vườn quốc gia Xuân Sơn đã và đang được xây dựng thành điểm du lịch cộng đồng kiểu mẫu hấp dẫn, thu hút du khách.
Trong những năm gần đây, những chuyến du lịch đang được du khách yêu thích tại khu vực vườn quốc gia Xuân Sơn là các tuyến thăm các hang động: Hang Thổ Thần, hang Na, hang Lạng kết hợp với thác nước Lưng trời; khám phá cuộc sống của đồng bào dân tộc Mường, Dao; tham quan hệ sinh thái thiên nhiên…
Với những giá trị về cảnh quan thiên nhiên,địa chất, địa mạo, hệ thống động thực vật đa dạng phong phú và nhiều loài đặc hữu, quí hiếm cùng với những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Dao, Mường… hiện đang được bảo tồn, lưu giữ và phát triển, vườn quốc gia Xuân Sơn thực sự là một danh thắng tuyệt đẹp và điểm đến kỳ thú, hấp dẫn đối với du khách trong nước và quốc tế.
