Mùa hạ về rồi, miền quê trung du Hạ Hòa bắt đầu một mùa trám, một đặc sản quen thuộc của mảnh đất nơi đây. Năm nào vào mùa này, Hạ Hòa lại có thêm một vị ngon đậm đà của những quả trám rừng.
Cây trám đối với người dân trong các khu dân cư ở Hạ Hòa như một người bạn thân quen và gần gũi. Bởi theo người dân ở xứ sở này, cây trám được trồng trong vườn nhà từ lâu rồi, nhà nào ở trong các làng cũng trồng trám. Cây trám còn mọc trên rừng già rất nhiều và hiện nay, trên rừng còn khá nhiều loại cây vừa lấy quả, lấy gỗ này. Có một thời gian, người dân Hạ Hòa trồng khá nhiều cây trám để phủ xanh đồi trọc và lấy gỗ. Tuy nhiên, một hai cây trám trắng để lấy quả ăn to gần như cây cổ thụ hiện nay vẫn còn xanh tốt trong vườn nhà của người dân Hạ Hòa. Vì vậy, như hẹn trước, năm nào vào thời gian này, mùa trám cũng về với người dân nơi đây.
Những phiên chợ quê ở Hạ Hòa như Ấm Hạ, Văn Lang, Chuế Lưu, Hiền Lương…vào những buổi sáng mùa hạ oi ả có thêm một đặc sản quen thuộc nhưng chỉ mùa này mới có là trám. Phiên chợ quê bên cạnh những mớ rau xanh non mỡ màng là những đọt trám trắng quả căng tròn, vàng ươm. Người đi chợ không quên dừng lại ở hàng trám để mua về làm món ăn trong gia đình. Trong các làng, những cây trám có từ lâu, như cây cổ thụ, vừa ba người ôm vậy mà người dân vẫn không đốn hạ lấy gỗ vì theo những người già ở nơi đây, cây trám gắn bó sâu nặng với cuộc sống và con người, là người bạn thân thiết của người dân quê.
Mùa trám về, trong vốn ẩm thực của vùng quê Hạ Hòa những ngày này lại có thêm những dư vị khó quên, ấm áp và ngọt ngào. Những bà mẹ quê dùng trám để chế biến các món ăn đậm đà. Món trám ỏm qua nước sôi lăn tăn rồi tách đôi, bỏ hạt rồi rang với thịt lợn hay quả trám tươi dùng dao đập giập rồi kho với cá ăn vừa thơm vừa bùi. Có khi quả trám ỏm cứ để nguyên quả rồi chấm với muối vừng ăn vừa lạ miệng vừa thấy dư vị đậm đà. Ngày trước, người dân Hạ Hòa còn làm món trám muối. Người ta lấy những quả trám già vàng ươm về trần qua nước nóng rồi cho vào ngâm với muối mặn, khoảng hai tuần, quả trám ngấm muối và chua dần thế là được món trám muối ăn rất thơm và đặc biệt. Quả trám đen còn được ỏm chín sau đó bóc lấy cùi rồi chế biến món xôi trám vừa bổ vừa thơm ngon.Quả trám, món ngon dân dã mà đậm đà tình quê nơi miền trung du Hạ Hòa.
Nguồn: hahoa.phutho.gov.vn
